Istotna zmiana w zaliczaniu dróg publicznych do nowej kategorii

Do tej pory w przypadku zastąpienia odcinka drogi publicznej (powiatowej, wojewódzkiej lub krajowej) przez nowo wybudowany odcinek, zastępowany odcinek zostawał z mocy prawa pozbawiany dotychczasowej kategorii i zaliczany był do kategorii drogi gminnej (art. 10 ust. 5 udp). Zmiana kategorii drogi publicznej następowała z chwilą oddania do użytkowania nowego odcinka drogi. Z opisaną sytuacją najczęściej miały do czynienia gminy, wokół których zarządcy dróg wyższych kategorii budowali obwodnice.

Powyższa zasada zmiany kategorii drogi publicznej istotnie zmieniła się z dniem 9 lipca 2015 r., kiedy to w życie weszła ustawa z dnia 13 września 2013 r. o zmianie ustawy o drogach publicznych. Obecnie art. 10 ust. 5 brzmi:

5. Odcinek drogi krajowej zastąpiony nowo wybudowanym odcinkiem drogi z chwilą oddania go do użytkowania zostaje pozbawiony dotychczasowej kategorii i zaliczony do kategorii drogi wojewódzkiej”.

Największym beneficjentem nowelizacji są gminy, które do tej pory nie miały ustawowych mechanizmów umożliwiających obronę przed przyznaniem zarządu nad byłą drogą krajową, wojewódzką lub powiatową. Po przepisie ust. 5 wprowadzono bowiem przepisy ust. 5a-5f w brzmieniu:

„5a. Sejmik województwa może, w drodze uchwały, pozbawić kategorii drogi wojewódzkiej odcinek drogi wojewódzkiej o proporcjonalnej długości do odcinka drogi krajowej, o którym mowa w ust. 5. Ten odcinek drogi wojewódzkiej zostaje zaliczony do kategorii drogi powiatowej.
5b. Zarząd województwa informuje zarząd powiatu o zamiarze podjęcia uchwały, o której mowa w ust. 5a, co najmniej na 30 dni przed jej podjęciem.
5c. Rada powiatu może, w drodze uchwały, pozbawić kategorii drogi powiatowej odcinek drogi powiatowej o proporcjonalnej długości do odcinka drogi wojewódzkiej, o którym mowa w ust. 5a. Ten odcinek drogi powiatowej zostaje zaliczony do kategorii drogi gminnej.
5d. Zarząd powiatu informuje wójta (burmistrza, prezydenta miasta) o zamiarze podjęcia uchwały, o której mowa w ust. 5c, co najmniej na 30 dni przed jej podjęciem.
5e. Odcinek drogi wojewódzkiej zastąpiony nowo wybudowanym odcinkiem drogi z chwilą oddania go do użytkowania zostaje pozbawiony dotychczasowej kategorii i zaliczony do kategorii drogi powiatowej. Przepisy ust. 5c i 5d stosuje się odpowiednio.
5f. Odcinek drogi powiatowej zastąpiony nowo wybudowanym odcinkiem drogi z chwilą oddania go do użytkowania zostaje pozbawiony dotychczasowej kategorii i zaliczony do kategorii drogi gminnej”

Z powyższej regulacji wynika, że powiat będzie mógł kwestionować ewentualną uchwałę sejmiku województwa o pozbawieniu kategorii drogi wojewódzkiej odcinka zastąpionego nową drogą lub podjąć uchwałę o pozbawieniu danego odcinka drogi kategorii drogi powiatowej. Gmina natomiast będzie mogła kwestionować ewentualną uchwałę rady powiatu zmierzającą do przekazania gminie zarządu nad danym odcinkiem byłej drogi wojewódzkiej lub krajowej.

Warto zwrócić uwagę, że ustawa nowelizująca z 13 września 2013 r. nie tylko zmienia art. 10 ust. 5 ustawy o drogach publicznych, ale zawiera w swojej treści również art. 2. Przepis ten stanowi, że rada gminy w terminie do dnia 8 października 2015 r. włącznie będzie mogła podjąć uchwałę w przedmiocie pozbawienia kategorii drogi gminnej odcinka byłej drogi krajowej, który został zastąpiony nowo wybudowanym odcinkiem. Z dniem wejścia w życie uchwały podjętej przez Radę gminy przedmiotowy odcinek zostanie zaliczony do kategorii drogi wojewódzkiej. Na zmianę kategorii drogi nie będzie potrzebna zgoda województwa. Zgodnie jednak z art. 2 ust. 2 ustawy nowelizującej już po zmianie kategorii danego odcinka z drogi gminnej na drogę wojewódzką, sejmik województwa będzie mógł w drodze uchwały pozbawić ten odcinek kategorii drogi wojewódzkiej. Odcinek ten zostanie wówczas zaliczony do kategorii drogi powiatowej. W konsekwencji odpowiednie zastosowanie znajdzie art. 10 ust. 5c i 5d udp w brzmieniu przywołanym powyżej.

Share

16 Responses

  1. Gosia

    Panie Mecenasie,

    proszę o pomoc w następującym temacie:

    Kto jest odpowiedzialny za ustawienie latarni w granicach administracyjnych miasta jeżeli fragment drogi jest drogą wojewódzką? Wyjaśniam, że odcinek drogi (miejskiej) do ronda jest oświetlony, natomiast po zjeździe z ronda rozpoczyna się droga wojewódzka, która nie jest oświetlona. Gdzie zatem mogę zwrócić się o postawienie oświetlenia na tym odcinku drogi? Czy istnieją instrumenty prawne zobowiązujące odpowiedni podmiot do zajęcia się tym problemem? Pozdrawiam i dziękuję.

    • Marcin Rams

      Jeżeli miasto, o którym Pani pisze jest miastem na prawach powiatu, to zarządcą wszystkich dróg publicznych na terenie miasta, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, jest jego prezydent (art. 19 ust. 5 ustawy o drogach publicznych). W przypadku miasta niebędącego miastem na prawach powiatu, właściwym organem będzie natomiast zarząd dróg wojewódzkich. Proszę zacząć od wniosku skierowanego do właściwego zarządcy drogi i poczekać na reakcję. Jeśli Pani wniosek pozostanie bez odpowiedzi, będzie można podjąć kroki prawne związane z bezczynnością organu. Natomiast w przypadku odmowy oświetlenia drogi, możliwe będzie zweryfikowanie zasadności stanowiska organu. Pozdrawiam Marcin Rams

  2. Krzysztof

    Panie Mecenasie,
    proszę o pomoc:
    sprawa dotyczy kwestii oddania do użytkowania nowo wybudowanego odcinka drogi i tym samym zmiany kategorii np. z drogi krajowej na drogę wojewódzką.
    1. Oddanie do użytkowania nowo wybudowanego odcinka drogi wymaga uzyskania ostatecznej decyzji pozwolenia na użytkowanie, w związku z tym jak należy potraktować fakt uzyskania przez Inwestora decyzji pozwolenia na użytkowanie przed zakończeniem robót? Czy jest to tożsame?
    2. Data objęcia obowiązków jako zarządcy drogi kategorii niższej dla otrzymanego odcinka drogi. Czy wystarczy samo zawiadomienie ze wskazaniem daty oddania do użytkowania nowo wybudowanego odcinka z równoczesnym określeniem odcinka drogi który zostaje pozbawiony kategorii? Czy niezbędne jest protokolarne przekazanie drogi i dokumentacji etc. i podpisanie go przez obie strony? I czy wówczas data spisania protokołu jest datą przyjęcia w zarządzanie odcinka drogi pozbawionego kategorii wyższej?
    Dziękuję i pozdrawiam

    • Marcin Rams

      Panie Krzysztofie
      1) Tak, należy przyjąć, że droga została oddana do użytkowania. Zgodnie z art. 59 Prawa budowlanego pozwolenie na użytkowanie może być wydane pomimo niewykonania części robót wykończeniowych lub innych robót budowlanych związanych z obiektem.
      2) W przypadkach, o których mowa w ar. 10 ust. 5 do ust. 5f ustawy o drogach zmiana kategorii drogi następuje z mocy prawa z chwilą oddania danego odcinka do użytkowania lub z chwilą wejścia w życie uchwały organu samorządu. W praktyce najczęściej spotyka się protokolarne przekazanie zarządu odcinkiem drogi wraz z przekazaniem wszelkich informacji z tym związanych. Zarządcy często określają też termin, od którego ma nastąpić zmiana zarządcy. W mojej ocenie późniejsze sporządzenie protokołu nie wpływa jednak na skutek wynikający z mocy prawa (z art. 10 ust. 5 udp).
      Pozdrawiam
      Marcin Rams

  3. Mirek

    witam Pana mecenasa zapoznałem się z komentarzem Pana do zmienionych przepisów i z wyrokami TK i mam wątpliwość w jaki sposób Gmina może kwestionowac uchwałe Rady Powiatu w tej materii.przepis jest dość suchy i niewiele stanowi stąd zastanawia mnie to na jakiej podstawie można taką uchwałę kwestionować.pozdrawiam!

    • Marcin Rams

      Witam Panie Mirku. W mojej ocenie gmina może zaskarżyć uchwałę rady powiatu na podstawie art. 87 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r.
      o samorządzie powiatowym. Przepis ten stanowi, że „Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą podjętą przez organ powiatu w sprawie z zakresu administracji publicznej, może, po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia, zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego”. Pozdrawiam MR

  4. Piotr

    Dzień dobry Panie Mecenasie.

    Trafiłem na Pana blog poszukując jakiś wskazówek, artykułów zawierających
    informacje dotyczące aspektów prawnych doświetlenia ścieżki rowerowej leżącej po
    za obszarem drogi na terenie należącym do gminy. Nie jestem prawnikiem, ścieżka
    rowerowa jest potrzebna a jej doświetlenie zachęci więcej osób do korzystania z
    „ekologicznych” środków transportu. Zastanawiam się, czy wykonanie takiego
    oświetlenia będzie wymagało dużo formalności i kto decyduje o możliwości
    doświetlenia, czy powiązane są z tym również przepisy prawa o drogach
    publicznych. Może uda się zawiązać grono lobbujące za inwestycją, jeśli nie
    będzie z tym związane zbyt wiele przeszkód formalnych, przepychanek i „odbijania
    piłeczki”.

    Czy mógłbym liczyć na jakieś informacje na ten temat na Pana blogu?

    Pozdrawiam serdecznie

    • Marcin Rams

      Witam Panie Piotrze, jeśli zarządcą drogi rowerowej jest gmina, to nie powinna mieć żadnych problemów z przebrnięciem przez formalności – nie są bardziej zawiłe niż budowa samej drogi. Kluczowe wydaje się zorganizowanie finansowania wykonania i utrzymania oświetlenia. Trzymam kciuki za grono lobbujące. Pozdrawiam MR

  5. Mariusz M

    Witam. Mam pytanie. Czy Zarząd Dróg Wojewódzkich może przekazać dla Zarządu Dróg Powiatowych drogę pozbawioną kategorii drogi wojewódzkiej (zgodnie z art. 10 ust. 5a) z dniem 13 lipiec 2016r. Zgodnie z ustawą o drogach publicznych zaliczenie drogi do innej kategorii (zgodnie z art. 10 ust. 3) następuje z mocą od 1 stycznia roku następnego.
    Pozdrawiam M. M

    • Marcin Rams

      Witam Panie Mariuszu. W mojej ocenie zmiana powinna nastąpić z mocą od dnia 1 stycznia roku następnego. Pozdrawiam MR

      • Krzysztof

        Panie Mecenasie,
        a czy Zarząd Województwa na podstawie art. 10 pkt 5a pozbawiając kategorii drogę wojewódzką „otrzymaną” na podstawie art. 10 pkt 5 od dróg krajowych, przestaje być jej zarządcą w terminie 14 dni od daty podjęcia (publikacji) uchwały zarządu województwa, czy następuje to od 1 stycznia następnego roku? Przy założeniu, że spełniony jest wymóg art. 10 pkt 5b.

        • Marcin Rams

          Panie Krzysztofie. W mojej ocenie zmiana powinna nastąpić z mocą od dnia 1 stycznia roku następnego. Takie określenie terminu wejścia w życie uchwały pozwoli nowemu zarządcy na odpowiednie przygotowanie się do nowych obowiązków (budżet itp.). Natomiast patrząc na redakcję art. 10 udp można argumentować, że ustawodawca nie przewidział szczególnego terminu wejścia w życie przedmiotowych uchwał. W praktyce można spotkać się z uchwałami wchodzącymi w życie po upływie 14 dni od dnia publikacji. Pozdrawiam MR

  6. Krzysztof

    Panie Mecenasie,
    a czy Zarząd Województwa na podstawie art. 10 pkt 5a pozbawiając kategorii drogę wojewódzką „otrzymaną” na podstawie art. 10 pkt 5 od dróg krajowych, przestaje być jej zarządcą w terminie 14 dni od daty podjęcia (publikacji) uchwały zarządu województwa, czy następuje to od 1 stycznia następnego roku? Przy założeniu, że spełniony jest wymóg art. 10 pkt 5b.

    • Marcin Rams

      Panie Krzysztofie. W mojej ocenie zmiana powinna nastąpić z mocą od dnia 1 stycznia roku następnego. Takie określenie terminu wejścia w życie uchwały pozwoli nowemu zarządcy na odpowiednie przygotowanie się do nowych obowiązków (budżet itp.). Natomiast patrząc na redakcję art. 10 udp można argumentować, że ustawodawca nie przewidział szczególnego terminu wejścia w życie przedmiotowych uchwał. W praktyce można spotkać się z uchwałami wchodzącymi w życie po upływie 14 dni od dnia publikacji. Pozdrawiam MR

  7. Anna

    Sytuacja wygląda następująco: po oddaniu do użytkowania nowego odcinka drogi wojewódzkiej w 2014 roku stary odcinek przeszedł w zarząd Burmistrza. Następne po wejściu w życie w lipcu 2015 roku zmiany do ustawy o drogach publicznych, Burmistrz „zwrócił” otrzymaną drogę do Województwa, które to końcem ubiegłego roku podjęło uchwałę o zmianie kategorii drogi wojewódzkiej i zaliczeniu tej drogi do kategorii drogi powiatowej. Następnie w lipcu br. została ogłoszona w dzienniku Urzędowym województwa, uchwała rady powiatu (po uprzednim zawiadomieniu Burmistrza o zamiarze podjęcia tej uchwały) w sprawie pozbawienia kategorii drogi powiatowej i zaliczeniu jej do kategorii drogi gminnej.
    Zgodnie z ustawą o drogach publicznych zaliczenie drogi do innej kategorii ( art 10 ust 3) następuje z mocą od 1 stycznia roku następnego.
    W podjętej przez radę powiatu uchwale, brak jest tego zapisu. czy w związku z tym zachodzi przesłanka do „unieważnienia” tej uchwały?? jakie należy podjąć kroki w tym celu??

    • Marcin Rams

      Witam Pani Anno. W mojej ocenie ratio legis art. 10 udp wskazuje za tym, aby zmiana następowała z mocą od dnia 1 stycznia roku następnego. Takie określenie terminu wejścia w życie uchwały pozwoli nowemu zarządcy na odpowiednie przygotowanie się do nowych obowiązków (budżet, przetargi, ewidencja itp.). Natomiast patrząc na redakcję art. 10 udp można argumentować, że ustawodawca nie przewidział szczególnego terminu wejścia w życie dla przedmiotowych uchwał. W praktyce można spotkać się z uchwałami wchodzącymi w życie po upływie 14 dni od dnia publikacji. Pokusiłbym się o zaskarżenie uchwały przewidującej krótszy termin. Proszę zwrócić uwagę na art. 87 ustawy o samorządzie powiatowym. Pozdrawiam MR

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *