Kto zarządza skrzyżowaniem?

W materiale przygotowanym ostatnio dla jednej z ogólnopolskich telewizji analizowałem kwestię podmiotu odpowiedzialnego za stan techniczny skrzyżowania dróg publicznych. Warto ten temat przybliżyć na blogu.

Podstawową regulację zawiera art. 25 ustawy o drogach publicznych:

1. Budowa, przebudowa, remont, utrzymanie i ochrona skrzyżowań dróg różnej kategorii, wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi w pasie drogowym oraz urządzeniami bezpieczeństwa i organizacji ruchu, związanymi z funkcjonowaniem tego skrzyżowania, należy do zarządcy drogi właściwego dla drogi wyższej kategorii.
2. Koszt budowy lub przebudowy skrzyżowania, o którym mowa w ust. 1, wraz z koniecznymi drogowymi obiektami inżynierskimi w pasie drogowym oraz urządzeniami bezpieczeństwa i organizacji ruchu, związanymi z funkcjonowaniem tego skrzyżowania, ponosi zarządca drogi, który wystąpił z inicjatywą budowy lub przebudowy takiego skrzyżowania.
3. Budowa, przebudowa, remont, utrzymanie i ochrona skrzyżowania autostrady lub drogi ekspresowej z innymi drogami publicznymi, wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi w pasie drogowym oraz urządzeniami bezpieczeństwa i organizacji ruchu, związanymi z funkcjonowaniem tego skrzyżowania, należy do zarządcy autostrady lub drogi ekspresowej.
4. Koszt budowy lub przebudowy skrzyżowania, o którym mowa w ust. 3, wraz z koniecznymi drogowymi obiektami inżynierskimi w pasie drogowym oraz urządzeniami bezpieczeństwa i organizacji ruchu, związanymi z funkcjonowaniem tego skrzyżowania, ponosi zarządca drogi, który wystąpił z inicjatywą budowy lub przebudowy takiego skrzyżowania.

Przepis ten wskazuje podmiot właściwy do wykonywania obowiązków zarządcy drogi w stosunku do krzyżujących się lub łączących się dróg publicznych różnej kategorii. Jako zasadę wprowadzono rozwiązanie, że obowiązki te należą do zarządcy drogi wyższej kategorii. Ustawa wprowadza cztery kategorie dróg publicznych: gminne, powiatowe, wojewódzkie i krajowe (w tym drogi ekspresowe i autostrady). Drogi gminne to drogi o najniższej kategorii.

Przykładowo: za skrzyżowanie drogi gminnej i powiatowej odpowiada zarządca drogi powiatowej. 

Skrzyżowanie dróg publicznych to zgodnie z art. 4 pkt 9 udp przecięcie się lub połączenie dróg publicznych na jednym poziomie (skrzyżowanie jednopoziomowe); lub krzyżowanie się lub połączenie dróg publicznych na różnych poziomach, zapewniające pełną lub częściową możliwość wyboru kierunku jazdy (węzeł drogowy); lub krzyżowanie się dróg na różnych poziomach, uniemożliwiające wybór kierunku jazdy (przejazd drogowy). Węzeł drogowy i przejazd drogowy stanowią skrzyżowania wielopoziomowe.

Zarządca drogi wyższej kategorii zobowiązany jest w szczególności do remontu, utrzymania i ochrony skrzyżowania. Zgodnie z ustawową definicją utrzymanie drogi to wykonywanie robót konserwacyjnych, porządkowych i innych zmierzających do zwiększenia bezpieczeństwa i wygody ruchu, w tym także odśnieżanie i zwalczanie śliskości zimowej. Natomiast ochrona drogi to działania mające na celu niedopuszczenie do przedwczesnego zniszczenia drogi, obniżenia klasy drogi, ograniczenia jej funkcji, niewłaściwego jej użytkowania oraz pogorszenia warunków bezpieczeństwa ruchu. Jako remont drogi ustawa określa wykonywanie robót przywracających pierwotny stan drogi, także przy użyciu wyrobów budowlanych innych niż użyte w stanie pierwotnym.

W ramach ochrony drogi mieści się kompetencja zarządcy drogi do wydawania zezwolenia na zajęcie pasa drogowego i wymierzania kary pieniężnej za zajęcie tego pasa bez zezwolenia (o karze we wpisie: http://drogipubliczne.info/kara-pieniezna-za-zajecie-pasa-drogowego/).

Granice skrzyżowania, a tym samym granice zarządu właściwego zarządcy drogi, określa się w odniesieniu do konkretnego skrzyżowania. W praktyce granice skrzyżowania zarządcy dróg określają z uwzględnieniem m.in. jego lokalizacji, funkcji krzyżujących się dróg, przyjętej dla danego skrzyżowania organizacji ruchu, granic działek ewidencyjnych oraz przepisów Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie.

Warto również pamiętać, że zgodnie z art. 19 ust. 5 udp w granicach miast na prawach powiatu zarządcą wszystkich dróg publicznych, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, jest prezydent miasta.